اجبار احراز هویت برای درج آگهی خودرو؛ تلاش دولت برای ورود به پلتفرم‌های نیازمندی آنلاین

دیوار، شیپور و باما ملزم به احراز هویت آگهی‌دهنده خودرو و احراز وجود خودرو شده‌اند. باوجود تجارب شکست‌خورده قبلی، به نظر می‌رسد این فشارها تنها برای کشاندن کاربران این پلتفرم‌ها به سامانه‌های دولتی باشد.

روز سه‌شنبه هفته گذشته، ۲۵ آبان ۱۴۰۰، وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) نامه‌ای با موضوع «ساماندهی آگهی‌های الکترونیکی خودرو» برای اتحادیه کسب و کارهای مجازی ارسال کرد. این نامه ازسوی اتحادیه به دیوار، شیپور و باما، پلتفرم‌های ثبت آگهی آنلاین ابلاغ شد.

در این نامه با اشاره به «تاثیرگذاری درج آگهی‌های غیر واقعی خودرو و قیمت‌سازی‌های صوری بر اذهان عمومی و... نگرانی عمومی از گران‌فروشی»، پلتفرم‌های درج آگهی خودرو موظف شده‌اند بسترهایی را برای احراز هویت آگهی‌دهنده و احراز وجود خود خودرو، تنها با استفاده از سامانه امتا و سماوا ایجاد کنند.

این درحالی است که پلتفرم‌های نام‌برده شده، اعلام می‌کنند وزارت صمت رفتاری دوگانه درخصوص پیشبرد منظور خود با آن‌ها در پیش گرفته و قصد دارند در واکنش به آن، اقداماتی انجام دهند. نیما اشرف‌زاده، مسئول ارتباطات شیپور با دولت، به زومیت می‌گوید هر سه پلتفرم درحال تنظیم نامه‌ای در واکنش به اتفاق هستند؛ به‌علاوه، قرار است اتحادیه کسب و کارهای مجازی و کمیسیون تجارت الکترونیک سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، جلسه‌ای با وزارت صمت برگزار کرده و درخصوص چرایی اتخاذ تصمیم‌های لحظه‌ای و بدون حضور پلتفرم‌ها و شنیدن نظرات تخصصی آن‌ها گفت‌وگو کنند؛ چرا که طبق قرار قبلی، بنا نبوده تا پس از تجربه‌های سال‌های اخیر، دوباره هم شاهد این موضوع باشیم.

اشرف‌زاده به نمایندگی از سه پلتفرم درج آگهی خودرو کشور، در پاسخ به زومیت درمورد برگزاری جلسه‌ای در همین رابطه در هفته گذشته می‌گوید:

هفته قبل، وزارت صمت ما را بدون اطلاع‌رسانی قبلی، به یک جلسه دعوت کرد و گفتند که معاون وزیر درخواست دیدار شما در یک جلسه دوستانه‌ را دارند. ما، یعنی دیوار، شیپور و باما هم به این جلسه رفتیم و صحبت‌های‌شان درمورد دو نگرانی را شنیدیم: موضوع اول، احراز هویت کاربر ثبت‌کننده آگهی و دیگری، احراز وجود خود خودرو بود. ما صحبت‌هایی کردیم و درنهایت اعلام کردیم متخصص تکنولوژی نیستیم و باید نظر متخصصان شرکت‌مان را بگیریم. آن‌ها هم گفتند روی این مسائل فکر کنید و نظرتان را به ما بگویید که آیا به‌کل قابل اجرا هست یا خیر و اینگه چقدر زمان برای انجام آن نیاز خواهید داشت.

هیچ صحبتی از اتخاذ تصمیمی نبود و کل جلسه، درخواست مشورت و هم‌فکری بود. اما روز بعد با تعجب زیادی متوجه ابلاغ نامه وزارتخانه به اتحادیه شدیم. متاسفانه این اولین برخورد ما با دولت جدید است که البته هنوز مسئولان قبلی مشغول به کار هستند و شاهد تکرار روال‌های شکست‌خورده و برخورد نامناسب و بی‌منطق با پلتفرم هستیم.

الزام احراز هویت برای درج آگهی تنها مربوط به خودروهای ثبت‌نامی ایران‌خودرو و سایپا می‌شود

نیما اشرف‌زاده، نگرانی حاضران ازسمت وزارت صمت در جلسه با دیوار، شیپور و باما را، بحث افزایش قیمت خودرو عنوان کرد. او تصریح کرد که با مطرح‌شدن احتمال افزایش قیمت خودروهای داخلی، وزیر صمت به خودروسازها دستور داد قیمت‌های‌شان را به گذشته برگردانند و افزایش قیمت این ماه لغو شد؛ درنتیجه مرکز توسعه تجارت الکترونیک نگرانی خود بابت ورود سوداگران به بازار و قیمت‌سازی را مطرح و به همین بهانه اعلام کردند که باید قیمت‌سازی ازطریق قوانینی در درج آگهی آنلاین کنترل شود.

اشرف‌زاده تأکید می‌کند که این موضوع تنها مربوط به خودروهای ثبت‌نامی ایران‌خودرو و سایپا می‌شود. بااین‌حال به‌گفته‌ی او، پلتفرم درج آگهی کنترل خاصی نمی‌تواند روی قیمت‌های بازار داشته باشد و قیمت‌سازی‌ها در اصل، در فضای زیرزمینی مانند صفحات اینستاگرامی و کانال‌های تلگرام رخ می‌دهد که نظارتی روی آن‌ها نیست. درواقع مهاجرت کاربران به‌سمت این پلتفرم‌ها نیز از اردیبهشت سال ۹۸ و با ممنوعیت درج قیمت در سایت‌های نیازمندی آنلاین شدت گرفت. اشرف‌زاده توضیح می‌دهد که در پلتفرم‌ها، آگهی‌دهنده مجبور است پس از درج سه آگهی، ثبت‌نام انجام دهد و ثبت‌نام هم ملزم به احراز هویت است که مدت‌ها است در پلتفرم‌ها انجام می‌شود. البته به‌گفته او، اکثر آگهی‌دهندگان خودرو این پلتفرم‌ها نیز نمایشگاه‌دارانِ دارای قرارداد با پلتفرم هستند که با رویت مجوزهای آن‌ها و احراز هویت‌شان، پنل فروشگاهی دراختیارشان قرار داده شده است.

اشرف‌زاده تأکید می‌کند که احراز هویت در تمام دنیا بر بستر موبایل اتفاق می‌افتد؛ یعنی فرد موظف است براساس قانون مسئولیتی که در زمان دریافت سیم‌کارتش امضا می‌کند، آن را دراختیار کسی قرار ندهد تا جلوی سوءاستفاده با نامش گرفته شود. بنابر این او تصمیم جدید وزارت صمت را، تلاش دیگری برای هدایت خیل عظیم کاربران پلتفرم‌های ثبت آگهی، به سامانه‌های دولتی می‌داند. اشرف‌زاده درمورد تجربه به‌کارگیری سامانه امتا به خبرنگار زومیت می‌گوید:

چه تضمینی برای سرویس‌دهی با کیفیت مور نظر ما توسط این سامانه به پلتفرم‌های دیوار، شیپور و باما، با این حجم بالای کاربر و آگهی ثبتی وجود دارد؟ ازطرف دیگر، آن‌ها حاضر نمی‌شوند API بدهند و اصرار دارند که کاربر باید روی پلتفرم خودشان در امتا بیاید و در آنجا احراز هویت انجام دهد. ما مخالف این روالیم؛ چرا کاربر ما باید از پلتفرم خارج شود؟ شاید مردم به امنیت این سامانه‌ها اعتماد نداشته باشند و نخواهند اطلاعات شخصی و هویتی‌شان را آنجا بارگذاری کنند.

اشرف‌زاده: زمانی که کاربر نتواند در پلتفرم قانونی نیاز خود را برطرف کند، به‌سمت فعالیت زیرزمینی می‌رود

اشرف‌زاده مشکل بعدی را، فرایند طولانی احراز هویت و دریافت اطلاعات اضافی و بی‌فایده در این روند می‌داند. او می‌گوید برای احراز هویت، دریافت کد ملی و شماره تلفن فرد کافی است‌؛ درحالی‌که سامانه دولتی این حوزه، از کاربر درخواست‌هایی ازجمله درج تاریخ تولد هم می‌کند. او اشاره می‌کند که طولانی‌شدن فرایند ثبت‌نام، با ریزش کاربران مساوی است و قوانین این‌چنینی هم طبق تجربه، تنها ریزش را موجب شده‌اند. او در این مورد، به ماجرای درج اجباری شناسه کالا برای ثبت آگهی اشاره می‌کند. اشرف‌زاده می‌گوید باوجود مخالفت پلتفرم‌ها، این اجبار ابلاغ شد و نتیجه‌ی آن، کاهش تعداد آگهی‌های لوازم خانگی از ۵۰ هزار به ۷ هزار مورد در یکی از پلتفرم‌ها تنها در مدت یک‌ماه از زمان اجرا بود. وی در این مورد اضافه کرد:

ما با پیگیری روند ثبت آگهی‌ها در آن بازه، به آقایان گزارش کردیم که مشخص است عدم درج آگهی لوازم خانگی به‌دلیل داشتن کالای قاچاق نیست؛ بلکه به این خاطر است که مردم و فروشگاه‌داران می‌خواهند لوازم خانگی خود را به‌راحتی و سرعت بفروشند و با اجبار شما، نمی‌روند شناسه کالا را به دست بیاورند یا پیدا کنند تا درنهایت بتوانند کالای‌شان را آگهی کنند. این درحالی است که در بازار آفلاین، کالاهای بدون شناسه به‌وفور پیدا می‌شود اما زور دولت فقط به پلتفرم‌های آنلاین می‌رسد.

اشرف‌زاده تأکید می‌کند که پلتفرم نباید دغدغه ریزش کاربرانش را داشته باشد بلکه حاکمیت باید دغدغه بیشتری در این زمینه داشته باشد؛ چرا که پلتفرم تحت قوانین کشور فعالیت می‌کند و زمانی که کاربر نتواند با این قوانین نیاز خود را برطرف کند، به‌سمت فعالیت غیرقانونی و زیرزمینی می‌رود؛ بستری که هیچ کنترلی در آن قابل اعمال نیست. بااین‌حال به‌گفته او، متاسفانه گوش شنوایی برای شنیدن این تجارب تکراری در کشور وجود ندارد.

اشرف‌زاده می‌گوید دولت قادر است با اقدامات متفاوتی که به حوزه پلتفرم‌ها مربوط نمی‌شود، جلوی قیمت‌سازی را بگیرد. او می‌گوید: «اگر موضوع ترس از قیمت‌سازی است، قیمت‌سازی با اقدامی مثل عرضه بیشتر خودرو قابل حل است. این موضوعی نیست که پلتفرم در آن مؤثر باشد. ازسویی، به‌خاطر اینکه الان پلتفرم‌ها در درج آگهی برای هر فرد محدودیت دارند و سیستم نظارت بر قیمت خودرو در دیوار، شیپور و باما وجود دارد، اصلا امکان قیمت‌سازی وجود ندارد؛ قیمت‌سازی فقط و فقط در اینستاگرام و تلگرام یا دیگر کانال‌های غیرقانونی اتفاق می‌افتد و نباید مردم را به‌سمت آن‌ها سوق می‌دهند. فشار الان هم ربطی به قیمت‌سازی و افزایش قیمت‌ها ندارد، بلکه ظاهرا موضوع جا انداختن سامانه‌هایی همچون امتا است تا وارد پلتفرم‌های نیازمندی شوند.»

علاوه‌بر این، ایجاد چنین تغییری نیازمند طی روالی زمانبر است. طبق اعلام وزارت صمت، تنها یک هفته برای اعمال این تغییرات فرصت داده شده؛ اشرف‌زاده می‌گوید تنها وصل کردن API بیش از دو هفته طول می‌کشد، سپس باید برنامه‌ آن منتشر شود، بعد آن برنامه در فروشگاه‌های اپلیکیشن برود و استفاده از آن به حد معقول برسد و غیره و غیره.

او می‌گوید با اینکه قبلا ثابت شده که این روش‌ها حلال مشکلات نیست اما ظاهرا همچنان اصرار به پیش‌بردن کارها از روش ابلاغ است، نه مشورت و همفکری!