وزیر ارتباطات: ساخت شبکه ملی اطلاعات با چین شایعه است

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به یکی از کاربران در‌ مورد همکاری ایران و چین برای راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، این اخبار را تکذیب کرد.

در چند روز گذشته برخی رسانه‌های بعد از انتشار عملیاتی شدن سند «برنامه همکاری‌های جامع ایران و چین» خبر دادند که طبق این سند قرار است شبکه ملی اطلاعات با کمک چین راه‌اندازی شود. حالا وزیر ارتباطات در اینستاگرام خود در پاسخ به کاربری که از ساخت اینترنت ملی به کمک چین ابراز نگرانی کرده پاسخ داده که «این شایعات بی‌اساس است.»

این اولین بار نیست که کاربران و رسانه‌ها در ‌مورد همکاری ایران و چین بر‌ اساس سند ۲۵ ساله‌ی همکاری این دو کشور نسبت به محدودیت‌های ایجاد شده در بخش‌هایی مانند فناوری ارتباطات و اطلاعات ابراز نگرانی می‌کنند. فروردین سال ۱۴۰۰ وقتی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت و وانگ یی وزیر خارجه چین سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین را امضاء کردند، بسیاری نسبت به آن انتقاد‌هایی وارد کردند.

متن برنامه همکاری‌های جامع ایران و چین بر‌ اساس آخرین تغییرات تا خرداد ۹۹ در‌ دسترس است و بسیاری با استناد به این متن انتقاد‌های زیادی به آن وارد می‌کنند. از جمله اینکه هدف از این همکاری حداقل در بخش فناوری اطلاعات محدود کردن اینترنت بین‌المللی و تکمیل شبکه ملی اطلاعات است که از دید منتقدان به اینترنت ملی مشهور است. بااین‌‌حال محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم در یکی از اتاق‌های شبکه اجتماعی کلاب‌ هاوس که از محمدجواد ظریف، وزیرامور خارجه وقت هم برای حضور در این شبکه دعوت کرده بود ، در پاسخ به نگرانی برخی از این قرارداد اعلام کرد به هیچ وجه این همکاری تأثیری بر محدودسازی حوزه‌ی ارتباطات ندارد و باعث رشد می‌شود.

جهرمی در پاسخ به انتقاد کاربران این گروه که این تفاهم‌نامه در بخش فناوری را محدودکننده‌ی اینترنت در ایران می‌دانستند، گفته بود:

در تفاهم‌نامه چنین چیزی وجود ندارد. همواره یکی از حوزه‌های تجاری بین ایران و چین مربوط به فناوری اطلاعات است و شرکت‌های چینی یکی از مجموعه‌های پیشرو در عرصه‌ی تکنولوژی‌های ارتباطی هستند.

به گفته‌ی او بیشترین همکاری‌های چین و ایران در حوزه‌ی ارتباطات است. جهرمی تأکید کرد که برعکس محصولات ارتباطات و حوزه زیرساخت‌های اساسی، هنوز محصولات چینی در حوزه‌ی فناوری اطلاعات در ایران جا نیفتاده‌اند.

همکاری ایران و چین در حوزه ارتباطات

همکاری ایران با چین در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات شامل بخش‌های مختلفی می‌شود. در ابتدای این سند و در بخش‌هایی که مربوط با فناوری اطلاعات است آمده که با در‌ نظر داشتن ظرفیت‌های عظیم همکاری، طرفین در چارچوب این سند، برای دستیابی به اهداف زیر همکاری خواهند کرد:

• افزایش میزان اثرگذاری در حوزه‌های اقتصادی، فناوری و گردشگری
• گسترش همکاری‌های بین دانشگاه‌ها، بخش‌های فناوری و علمی
• همکاری‌های گردشگری علمی/آکادمیک، فناوری و تبادل تجارب در آموزش نیروی انسانی

وزارتخانه‌های امور خارجه دو کشور به‌عنوان مقامات مسئول، با همکاری سایر وزارتخانه‌ها از‌ جمله وزارت بازرگانی چین و وزارت امور اقتصاد و دارایی ایران، وظیفه نظارت بر اجرای مفاد این سند و ارائه گزارش پیشرفت همکاری را به رهبرانشان در زمان‌های مناسب دارند.

در ضمیمه‌ی شماره‌ی یک این سند همکاری به اهداف اساسی آن اشاره شده که از‌ جمله‌ی آن می‌توان که مرتبط با فناوری اطلاعات است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

توسعه‌ی سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه‌های مختلف اقتصادی شامل، نفت، پتروشیمی، صنایع سنگین، کشاورزی، سلامت، برق، شبکه‌های هوشمند و دانش بنیان و صنایع نوین مانند ارتباطاات، خدمات و گردشگری.

توسعه‌ی همکاری در زمینه‌ی انتقال و توسعه فناوری‌های نوینشام انرژی‌های پاک، انرژی تجدیدپذیر، احداث نیروگاه‌ فناوری‌های ارتباطای و اعطلاعاتی، بخش سلامت کشاورزی و...

• توسعه‌ی همکار‌ی‌ها در زمینه‌ی تولیدات کشاورزی، دارویی، بهداشتی و صنایع نوآوری
• گسترش دانش و به اشتراک گذاشتن فناوری‌های نوین به‌منظور حفظ محیط زیست در عرصه‌ها مختلف
• تقویت بسترسازی برای همکاری تشکل‌های فنی و مهندسی در بخش‌های مختلف اقتصادی و تسهیل صدور خدمات فنی و مهندسی
• همکاری در ایجاد مراکز صنعتی محور/ خدماتی محور/فناوری محور در بنادر و جزایر منتخب با هدف تولید و صادرات خدمات و کالاهای مشترک به کشورهای منطقه
• توسعه و تقویت همکاری‌های علمی، فنی، حقوقی و اقتصادی در حوزه‌های مختلف فضای مجازی و تجهیزات کاربر نهایی

در‌ ادامه‌ی این سند همکاری و در ضمیمه‌ی شماره دو آن عناوین اصلی برنامه‌های همکاری جامع ۲۵ ساله در حوزه‌های مختلف از نفت و انرژی تا سلامت و کشاورزی و فناوری اطلاعات دیده می‌شود. در بند «د» سند به همکاری در زمینه‌ی فناوری و ارتباطات از راه دور اشاره شده است. در این بخش تعریف پروژه‌های مشترک برای توسعه و تقویت شبکه زیرساخت‌های اطلاعاتی ارتباطی دیده می‌شود که خود شامل زیر مجموعه‌هایی است، از ‌جمله: توسعه‌ی نسل پنجم ارتباطات از راه دور، خدمات اساسی (شامل موتورهای جست‌وجوگر، پست الکترونیکی و پیام‌رسان‌های اجتماعی)، تجهیزات ارتباط از راه دور‌ (شامل مسیریاب جی پی اس، سوئیج، سرورها، و ذخیره اطلاعات)، تجهیزات کاربر نهایی (تلفن همراه، تبلت و لپ‌تاپ)، گفت‌وگو درباره‌ی همکاری‌های ممکن در ‌خصوص توسعه‌ی نرم‌افزارهای پایه از قبیل (سیستم عامل رایانه‌‌ها و تلفن‌های همراه، مرور‌گرها و آنتی‌ویروس‌ها و اجرای چنین همکاری‌هایی در موعد مناسب آن).

تعریف پروژه‌های مشترک و آزمایشی در زمینه فناوری‌های هوشمند و هوش مصنوعی، انجام تحقیقات مشترک توسط دانشگاه‌های دو کشور و توسعه‌ی همکاری‌ با شرکت‌های دانش‌بنیان و اکوسیستم کسب‌و‌کارهای نوآورانه (استارتاپ‌ها) و تقویت همکاری‌ها در طرح‌های طیف فرکانس رادیویی و هماهنگی در فرکانس‌های ماهواره‌ای در صحنه بین‌المللی و... از دیگر موارد اشاره شده در این بند از همکاری چین و ایران در حوزه‌ی ارتباطات و فناوری اطلاعات است.

اما اثرات توسعه‌ی فناوری در این همکاری در حوزه‌های مختلف دیگر‌ هم دیده می‌شود. برای مثال در بخش نفت و انرژی طرفین توافق کرده‌اند در شرایط مناسب نسبت به مواردی مانند همکاری در زمینه‌ی ساخت کارخانه‌ها و تولید و تجهیزات و فناوری‌های جدید در حوزه آب و برق ایران اقدام کنند.

در بخش حمل و نقل و زیرساخت نیز اثراتی از کمک گرفتن از فناوری برای رشد این بخش دیده می‌شود، که از‌ جمله آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انتقال فناوری و مشارکت در توسعه‌ی فناوری‌های مورد نیاز در صنعت هوایی
• سرمایه‌گذاری مشترک در ساخت شهرهای هوشمند و زیست‌بوم در مکران و تب
• همکاری در ساخت ساختمان‌های سبزو هوشمند
• تبادل فناوری و همکاری از نظر ساخت بزرگراه کویری
• استفاده از انواع تکنولوژی نوین ساخت‌و‌ساز دارای قابلیت پیاده‌سازی در ایران و انتقال دانش به کشور
• طراحی شهرهای جدید نسل نوین و محله‌هایی با رویکرد شهر جدید هوشمند سازگار با محیط زیست به‌عنوان پایلوت

در بخش علمی، فرهنگی، گردشگری و محیط زیست هم به مواردی همچون اعطای بورس تحصیلی دولتی متقابل و تبادل استاد و دانشجو و انجام تحقیقات مشترک بین دانشگاه‌های دو کشور و شرکت‌های دانش‌بنیان با حمایت از ایجاد صندوق‌های مالی مشترک در حوزه همکاری علمی و فناوری، مشخص کردن پروژ‌های مشترک در حوزه‌ فناوری‌های نوین، مشخص کردن پروژه‌های مشترک در توسعه و تقویت زیرساخت‌های شبکه‌های ارتباطی و اطلاعاتی از جمله ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تحقق جاده ابریشم دیجیتال، توسعه‌ی نسل پنجم ارتباطی، خدمات پایه (همجون موتورهای جست‌وجو، پیام‌رسان‌های اجتماعی و رایانامه‌ها)، تجهیزات ارتباطی ( همچون مسیریاب، سوئیچ، سرور و ذخیره‌سازها)، تجهیزات کاربر نهایی ( همچون تلفن همراه، لپ‌تاپ، تبلت) ، گفت‌وگو درباره‌ی امکان همکاری در توسعه‌ی نرم‌افزارهای پایه ( همچون سیستم عامل رایانه و تلفن‌همراه مرورگر و آنتی ویروس)، هماهنگی و همکاری در تدوین و تصویب قوانین کنوانسیون‌ها و تصمیم‌گیری بین‌المللی در زمینه حاکمیت دولت‌ها بر فضای مجازی، تقویت همکاریهای همه جانبه بین رسانه‌های آنلاین دو طرف در اشکاف مختلف و تشویق رسانه‌های آنلاین برای مبادله‌ی اطلاعات، تشویق تیم واکنش اضطراری شبکه رایانه ملی دو کشور برای امضای تفاهم‌نامه در ‌خصوص امنیت سایبری و هدایت و همکاری‌های برای پاسخگویی به حوادث امنیت سایبری برون مرزی و به اشتراک گذاشتن اطلاعات در ‌خصوص تهدیدات دیده می‌شود.

گسترش همکاری در حوزه فناوری و صنعت دفاعی با تأکید بر اجرای پروژه‌های سرمایه‌گذاری، طراحی، توسعه و تولید مشترک و تأمین تجهیزات هم از دیگر مواردی است که قرار است از فناوری در حوزه نظامی، دفاعی و امنیتی استفاده شود.

در بند «ب» این سند همکاری به اقدامات اجرایی میان‌مدت و بلند مدت اشاره شده که از ‌جمله‌ی آن می‌توان به تأمین مالی و استقرار فناوری‌های مدیریت پسماند، سرمایه‌گذاری در زمینه تولید مشترک تجهیزات پزشکی پیشرفته در ج.ا. با انتقال فناوری، سرمایه‌گذاری مشترک در احداث پارک‌های فناوری مشترک، مشارکت و سرمایه‌گذاری در ایجاد مراکز تبادل داده‌های اینترنتی بین‌المللی (LXP) و خطوط انتقال ترافیک داده بین‌المللی (کابل‌های دریایی و زمینی، لینک‌های رادیویی، ماهواره‌ای و مخابراتی) و اجرای آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی و در کلیه‌ی ابعاد فضای مجازی بین دانشگاه‌ها و مراکز علمی دو کشور اشاره کرد.