چرا نمی‌توانیم به‌صورت مساوی از هر دو سوراخ بینی نفس بکشیم؟

آیا تابه‌حال متوجه شده‌اید که نمی‌توان به‌صورت برابر از هر دو سوراخ بینی تنفس کرد. دلیل این مسئله فرآیندی به نام چرخه‌ بینی است که در این مقاله به آن می‌پردازیم.

اگر مقابل آینه بروید و با بینی نفس بکشید، آینه پر از بخار می‌شود. دو نشانه‌ی بخار آب روی سطح آینه ظاهر می‌شوند که هر کدام مربوط به یکی از سوراخ‌های بینی است؛ اما یکی از نشانه‌‌ها بزرگ‌تر از دیگری است؛ زیرا همیشه یکی از سوراخ‌های بینی بر دیگری غالب است.

به گفته‌ی دکتر مایکل بننینگر از کلینیک کلیولند، در حالت عادی ۷۵ درصد تنفس از طریق یکی از سوراخ‌های بینی و ۲۵ درصد از دیگری است. سوراخ بینی غالب در طول روز تغییر می‌کند؛ به این فرایند چرخه‌ی بینی گفته می‌شود.

معمولا متوجه نمی‌شویم؛ اما در طول چرخه‌ی بینی یکی از سوراخ‌های بینی متراکم می‌شود و جریان هوای کمتری منتقل می‌کند؛ درحالی‌که دیگری تراکم کمتری دارد. بر اساس پژوهشی کوچک در سال ۲۰۱۶ که در مجله‌ی PLOS One منتشر شد، به‌طور میانگین الگوی تراکم هر دو ساعت یک بار جابه‌جا می‌شود. به گفته‌ی بنینگر، علت چرخه‌ی بینی هنوز مشخص نیست؛ اما یک نظریه‌ی رایج برای آن وجود دارد:

برخی افراد گمان می‌کنند چرخه‌ی بینی به ورود رطوبت در سوراخ‌های بینی کمک می‌کند تا مانع از خشکی آن‌ها شود.

اغلب افراد از چرخه‌ی بینی خود آگاه نیستند؛ اما در طول خواب بیشتر آن را احساس می‌کنند. برای مثال اگر شخصی به پهلوی راست خود بخواهد، جاذبه باعث پائین آمدن سوراخ راست بینی و تراکم بیشتر آن می‌شود. اگر چرخه‌‌ی بینی در آن زمان به سوراخ راست بینی و تراکم بیشتر آن اختصاص داشته باشد، تأثیر محسوسی نخواهد داشت؛ اما اگر چرخه‌ی بینی در آن لحظه به تراکم سوراخ چپ بینی اختصاص پیدا کند و سوراخ راست بینی به دلیل جاذبه متراکم شود، تنفس دشوار می‌شود و شخص ممکن است از خواب برخیزد.

معمولا افراد زمانی متوجه چرخه‌ی بینی می‌شوند که یکی از سوراخ‌های بینی آن‌ها به‌صورت دائمی مسدود باشد. این اتفاق برای افرادی دچار دیواره یا تیغه‌ی انحرافی رخ می‌دهد. در این وضعیت دیواره‌ی بین سوراخ‌های بینی جابه‌جا و باعث رانده شدن آن به یک سمت می‌شود. برخی افراد دارای غضروف‌های نرم و بدون حس دردی به نام پلیپ در بینی خود هستند که همین اثر را به وجود می‌آورند. تومورها هم می‌توانند پیامد مشابهی داشته باشند؛ اما کمتر متداول‌اند.

ممکن است هنگام سرماخوردگی به‌سختی از بینی‌ها نفس بکشید؛ اما دلیل این مسئله چرخه‌ی بینی نیست. به‌طور کلی وقتی بیمار هستید، هر دو سوراخ بینی متراکم می‌شوند؛ در نتیجه در تنفس از طریق بینی به مشکل برمی‌خورید. روش‌هایی برای کاهش تراکم هر دو سوراخ بینی وجود دارند که باعث می‌شوند اشخاص به‌صورت برابر از هر دو سوراخ بینی نفس بکشند. داروهایی مثل اسپری‌های تراکم‌زدا و همچنین ورزش می‌توانند اثر مشابهی داشته باشند. بر اساس پژوهشی در مجله‌ی Ear,Nose & Throat، رابطه‌ی جنسی هم می‌تواند بینی را باز کند و جایگزین طبیعی داروهای تراکم‌زدا باشد.