گلوگاه حرارتی چیست و چگونه می‌توان از آن جلوگیری کرد؟

اگر تاکنون برایتان پیش آمده است که هنگام کار با سیستم متوجه افزایش حرارت بیش از حد آن شوید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که درباره گلوگاه حرارتی بیشتر بدانید.

درست است که کامپیوترها حتی هنگام استفاده معمول گرما تولید می‌کنند؛ اما زمانی که تحت بار سنگین هستند، حرارت بیشتری تولید می‌کنند. افزایش حرارت تولیدشده توسط کامپیوتر که می‌تواند منجر به کاهش عملکرد آن شود به‌عنوان «گلوگاه حرارتی» شناخته می‌شود. اما گلوگاه دقیقاً چیست و چگونه می‌توان از آن اجتناب کرد؟

گلوگاه حرارتی و محافظت از سخت‌افزار

گلوگاه حرارتی از اجزای سخت‌افزاری کامپیوتر مانند CPU ،GPU و حتی ماژول‌های حافظه که گرما تولید می‌کنند، محافظت می‌کند. این اجزا تحت بار و فشار سنگین، گرمای بسیار بیشتری تولید می‌کنند که می‌تواند منجر به گرم شدن بیش از حد آن‌ها شود. قرار گرفتن طولانی‌مدت این قطعات سخت‌افزاری در معرض حرارت بالا می‌تواند باعث آسیب دائمی شود. هنگامی که یکی از اجزای سخت‌افزاری به سقف دمای بالا می‌رسد، عملکرد سیستم به جلوگیری از تجمع و افزایش گرما و تشویق به خنک کردن اجزا محدود می‌شود. قطعات تنها در صورتی می‌توانند به‌طور ایمن با پتانسیل کامل خود کار کنند که راه‌حلی برا خنک کردنشان ارائه شود که بتواند آن‌ها را در دمای کارکرد ایمن نگه دارد.

گلوگاه حرارتی در این زمینه به معنای قطع عملکرد به شکل کاهش سرعت کلاک است. در این حالت GPU یا CPU کامپیوتر شما کندتر کار می‌کند و باعث کاهش عملکرد کلی سیستم می‌شود. درحالی‌که گلوگاه حرارتی GPU باعث کاهش نرخ فریم در بازی‌ها می‌شود، در دسکتاپ ممکن است متوجه کاهش سرعت رابط کاربری شوید.

علائم شدیدتر گرمای بیش از حد شامل عملکرد ضعیف سیستم و توقف اجرای برنامه‌ها، کاهش وضوح تصاویر و اعوجاج روی صفحه و ری‌استارت شدن ناگهانی است.

دستگاه‌های بدون فن بیشتر در معرض خطر هستند

درحالی‌که کارت‌های گرافیک و پردازنده‌های سطح بالا ممکن است گرمای زیادی تولید کنند، جلوگیری از گلوگاه حرارتی با خنک‌سازی متناسب امکان‌پذیر است. با استفاده از یک ابزار نظارت بر سیستم مانند MSI Afterburner می‌توان با مشاهده سرعت کلاک GPU و CPU متوجه شد که آیا سیستم با گلوگاه حرارتی درگیر است یا خیر.

گلوگاه حرارتی فقط محدود به کامپیوترها نیست بلکه بسیاری از تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند به دلیل طراحی بدون فن با این پدیده مواجه می‌شوند. این دستگاه‌ها بر خنک‌کننده منفعل که برای کارهای سبک مناسب است تکیه می‌کنند و ممکن است تحت فشار پایدار در معرض گلوگاه حرارتی قرار بگیرند. به عنوان مثال با اینکه تراشه Apple Silicon M1 به دلیل عملکرد عالی و طراحی کارآمد مورد تحسین منتقدان قرار گرفته است؛ اما مدل‌ پایه مک‌بوک ایر و مدل‌های ۲۰۲۱ آیپد پرو به‌طور فعال خنک نمی‌شوند. این امر باعث شده است که برخی از دارندگان مک‌بوک ایر حرارت لپ‌تاپ‌های خود را با پدهای حرارتی کاهش دهند تا گرما از طریق شاسی آلومینیومی بهتر دفع شود.

دمای محیط می‌تواند نقش مهمی در میزان خنک شدن کامپیوتر، کنسول، تبلت یا گوشی هوشمند شما داشته باشد. در این مورد هرچه اتاق سردتر باشد، برای دستگاه‌ها بهتر است. خنک نگه داشتن رایانه هنگام استفاده باعث جلوگیری از گلوگاه حرارتی و سایر اثرات نامطلوب افزایش حرارت می‌شود.